{پیوند اسطوره با دین 200}

          نویسنده مقالات کانال  تلگرام سلطان نصیر  
            بازدید : 69
          پنجشنبه 29 شهریور 1397
           نظرات (0)
        

@soltannasir

{ شباهت های اهل فتوت و خاکسار با آیین مهری 122}

ادامه...👇

{ هنگامی که یزشن به صورت خاص خود به معنای سرودن یسنا به کار می رود، به ویژه نام یشت را برای آن به کار برده اند (یسنا و ویسپرد، 1389، پیشگفتار، صص یازده_سیزده). آگاهی دربارهٔ آن در کتاب دستور دکتر فیروز کوتوال (1991 , Kotwal _Boyd) همچنین نوشته هایی قدیمی در این موضوع در دست است و یکی از شناخته ترین آنها فصل سیزدهم از شایست و ناشایست است که چم گاهان ( پهلوی: cim i gahan) نام دارد: واژهٔ cim به معنای «برهان و معنی، تفسیر، چگونگی و چرایی» است. در آنجا (1369، بند یکم، ص 177 و صص 193_ 194) می آید که سراییدن ستوت یسن در این نیایش بنیاد کار است و ستوت یسن بخشی نه چندان معیّن است از یسنا، که به ویژه گاهان و هفتن یشت را در بر می گیرد.

همان ترتیبی که یسنا را به همراهی ویسپرد در سراییدن یزشن در دست نوشته های کهن با عنوانهایی چون یشت ویسپرد و یسنا با ویسپرد و مطلق یسنا و نیز «یشت»، و یا حتّی مطلق ویسپرد، مشاهده می کنیم، در چم گاهان نیز می آید با توضیحاتی فزون تر.

نمونه ای از این شرح و توضیح (همان،بند 18، صص 183) چنین است: «عتا آد یزه میده [یعنی یسن 37]، پنج بند شعر [و در] ستایش و سپاس از هرمزد، برای آفریدن آفریدگان نیک [است]». توجه می فرمایید که «عتا آد یزه مید»(aat i&a yazamaide )، یعنی واژه های نخستین از یسن سی و هفتم است و برگردان آن به خط فارسی از نسخه های چاپی متأخر و سنتی. بنا بر یک قاعدهٔ قدیمی، که نظیر آن در سنت بین النهرین هم مشاهده می گردد، نوشته ها و قطعه های گوناگون را با نخستین واژه های آن نامگذاری می کرده اند و این رسم در نامیدن نیایشهای مختلف اوستا معمول است. سپس تعبیری و تفسیری از یسن 37، آورده می شود و هنگام سراییدن این بخش، عملی آیینی صورت نمی گیرد. اما در بندهای دیگر (مثلاً بند 15) شرحی نیز دربارهٔ اشیایی که در یزشن به کار می رود و اعمالی که باید به هنگام سراییدن صورت پذیرد، آمده است.

از آن جمله است شاخه هایی گیاهی یا فلزین به نام برسم (فارسی زرتشتی: barsam؛ پهلوی : barsom ) و فرگام (پهلوی: fragam) (شایست ناشایست، 1369، فصل 13، بند 15، صص 182_183 و 199_200 ) ابزارهایی که در یزشن به کار می رود (موله، 1372، ص 64؛ 57_29. Kotwal_Boyd1999 ) فهرستی بلند دارد و در دیگر نیایشها نیز از برخی از آنها استفاده می شود، مثلاً دتوش (datus؛ چم گاهان، بند 9 : سایست ناشایست، 1369، ص 80، ص 199) که بلندترین و سبزترین تای و شاخه از برسم است. فهرستی از این ابزارها و اصطلاحات را می توان بر شمرد که البته برسم مشهورترین آنها است. همچنین مکان نشستن برگزار کنندگان یزشن (پهلوی: zot؛ اوستایی : zaotar) باید انجام دهند به تفصیل در کهنه کتابها و در دست نوشته های اوستا آمده است.

جز یسنا به تنهایی و همچنین ویسپرد به همراهی یسنا، تنظیمی که در دست نویس های اوستایی موسوم به وندیداد ساده به چشم می خورد، برای ساییدن اوستا در یزشن خوانی، ایجاد شده است (پیشگفتار اوستا 976 ت، 1392، صص سی و هفت_چهل و یک، و نیز فهرست مندرجات: صص پنجاه و نه_ شصت و چهار). دست نوشته های یسنا به همراهی ویسپرد (مثلاً بنگرید به همان کتاب، فهرست مندرجات آن : صص پانزده و شانزده). در خود یسنا نیز چنین ترتیبی به چشم می خورد (بهرک 2_2). این تنظیم و ترکیب بسیار کهنه است و باید به زمان نگرش ویسپرد باز گردد (اوستا 976ت، 1392، صص سی و هشت_سی و نه).

جز آماده سازی نوشابه آئینی هوم، آماده سازی زوهر (اوستایی: zaohra، پهلوی: zohr) برای آب (شایست ناشایست، 1369، صص 49_50، یادداشتهای 32 و 33؛ مینوی خرد، 1364، صص 102_105) و زوهر برای آتش (شایست ناشایست، 1369، ص 93، یادداشت6؛ مینوی خرد، 1364، همان جا) نیز در یزشن خوانی و دیگر مراسم آیینی کیش زرتشتی انجام می گرفته است. زوهر برای آب، آب تقدیس شده با افزایه ای دیگر و آتش زوهر، پیه یا چربی و روغن سوختنی است برای نهادن بر آتش. این آداب و حرکات آیینی همراه با تلاوت نیایش بخشی متمایز از وظایف و تکالیف روحانیون در کیش زرتشتی به شمار می رود. در ایران، در سدهٔ گذشته به ویژه این رشته آداب و رسوم دیرینه از رونق افتاده است و فقط برای نگاهداری و زنده سازی آنها گهگاه تلاشی می شود. }

ادامه...👇

@soltannasir

🌿🔥💦

ارسال نظر برای این مطلب

ابراکساس

{پیوند اسطوره با دین 200}