{ذوالقرنین قرآن کیست ? 5}

@soltannasir 

    {پیوند اسطوره با دین 246} 

     {ذوالقرنین قرآن کیست ? 5} 

  {نکات آیات ذوالقرنین در سوره مبارکه کهف1 }

ادامه..👇

نکته1: اللّه تبارک تعالی به ذوالقرنین در زمین قدرت و تصرف ملوکانه و از هر چیزی وسیله ای بدو بخشیده شده بود. در حدیث است که ابر به فرمان او حرکت می کرد و وی را جابه جا می کرد. بدیهی است که چنین امری به دورانی کهن از تاریخ بشر باز می گردد که ما آن را دوره اسطوره ای تاریخ می شناسیم.

نکته 2: ذوالقرنین به مغرب الشمس یعنی مکان غروب خورشید رسید و به نظرش آمد که خورشید در عین حمئة غروب می نماید. 

نکته 3: ذوالقرنین موید به خطاب الهی بود. در بعضی احادیث وی پیامبر و در بعضی دیگر بنده ای صالح و الهی است. 

علامه بزرگوار طباطبایی در این باره در تفسیر گرانسنگ المیزان آورده : 👇

{ «قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَنْ تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَنْ تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا» 

 قول منسوب به خدای عزوجل در قرآن کریم، در وحی نبوی و در ابلاغ به وسیله وحی استعمال می شود، مانند آیهٔ «وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ= و گفتیم ای آدم سکونت کن. سورهٔ بقره، آیه 35» و آیهٔ «وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ= و چون گفتیم در این قریه داخل شوید. سورهٔ بقره، آیه 58» و گاهی در الهام که از نبوت نیست به کار می رود، مانند آیهٔ «وَ أَوْحَيْنا إِلى‌ أُمِّ مُوسى‌ أَنْ أَرْضِعِيهِ= و به مادر موسی وحی کردیم که او را شیر بده. سورهٔ قصص، آیه 7». و با این بیان روشن می شود که جملهٔ «قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْن...ِ» دلالت ندارد بر اینکه ذی القرنین پیغمبری بوده که به وی وحی می شده؛ چون همانطوری که گفتیم قول خدا اعم از وحی مختص به نبوت است. جملهٔ «ثُمَّ يُرَدُّ إِلَى رَبِّهِ فَيُعَذِّبُهُ...» از آنجا که نسبت به خدای تعالی در سیاق غیبت آمده خالی از اشعار به این معنا نیست که مکالمه خدا با ذوالقرنین به توسط پیغمبری که همراه وی بوده صورت گرفته، و در حقیقت سلطنت او نظیر سلطنت طالوت در بنی اسرائیل بوده که با اشارهٔ پیغمبر معاصرش و هدایت او کار می کرده. } (ترجمه تفسیر المیزان جلد 13 صفحات 499 و 500) 

 نکته 4:در مکان مغرب الشمس ذوالقرنین طایفه ای را یافت و حق تبارک تعالی به وی خطاب نمود که یا عذابشان می دهی یا نیکویی پیش می گیری وی پاسخ داد که هر که ستم ورزد عذابش خواهیم کرد و هر که ایمان آورد و کار شایسته کند پاداشی نیکو خواهد داشت. علامه طباطبایی در اینجا تعبیر ظریفی دارند که آن را می آوریم : 👇

{ «أَمَّا مَنْ ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهُ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَى رَبِّهِ فَيُعَذِّبُهُ عَذَابًا نُكْرًا» 

کلمه : «نکر» به معنای منکر و غیر آشنا و غیر معهود است؛ یعنی خدا ایشان را عذابی بی سابقه کند که هیچ گمانش را نمی کردند و انتظارش را نداشتند. مفسرین، ظلم در این آیه را به ارتکاب شرک تفسیر نموده، و تعذیب را عبارت از کشتن دانسته اند. بنابراین، معنای جمله چنین می شود : اما کسی که ظلم کند؛ یعنی به خدا شرک بورزد، و از شرکش توبه نکند به زودی او را می کشیم. و گویا این معنا را از مقابل قرار گرفتن ظلم با ایمان و عمل صالح در جملهٔ «مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا» استفاده کرده اند، و لیکن ظاهر از این مقابله این است که مراد از ظلم اعم از این است که ایمان به خدا نیاورد و شرک بورزد، و یا ایمان بیاورد و شرک هم نورزد و لیکن عمل صالح نکند و به جای آن، عمل فاسد کند یعنی فساد در زمین کند. و اگر مقابل، ظلم را مقید به ایمان نکرده بود آن وقت ظهور در این داشت که اصلاً مقصود از ظلم فساد انگیزی در زمین باشد بدون اینکه هیچ نظری به شرک داشته باشد، چون معهود از سیره پادشاهان این است که وقتی دادگستری کنند سرزمین خود را از فساد مفسدین پاک می کنند، (نه از شرک) این نظریه ما بود در تفسیر ظلم به شرک و عین همین نظریه را در تفسیر تعذیب، به قتل داریم. }(ترجمه تفسیر المیزان جلد 13 صفحه 501) 

نکته 5: ذوالقرنین پس از سفر به مغرب الشمس، راهی دیگر در پیش می گیرد تا به مکان مطلع الشمس می رسد. در آنجا با قومی روبرو می شود که در برابر خورشید پوششی نداشتند ! علامه طباطبایی در تفسیر گرانسنگ المیزان در این باره می آورد : 👈{ منظور از «ستر» آن چیزی است که آدمی با آن خود را از آفتاب می پوشاند و پنهان می کند، مانند ساختمان و لباس و یا خصوص ساختمان؛ یعنی مردمی بودند که روی خاک زندگی می کردند، و خانه ای که در آن پناهنده شوند، و خود را از حرارت آفتاب پنهان کنند نداشتند. و نیز عریان بودند و لباسی هم بر تن نداشتند. و اگر لباس و بنا را به خدا نسبت داد و فرموده : «ما برای آنان وسیله پوششی از آن قرار ندادیم» اشاره است به اینکه مردم مذکور هنوز به این حد از تمدن نرسیده بودند که بفهمند خانه و لباسی هم لازم است و هنوز علم ساختمان کردن و خیمه زدن و لباس بافتن و دوختن را نداشتند.} 

@soltannasir

🌞🌛