(جبت و طاغوت 4) 

ابتدا چند نکته در مورد جبت و طاغوت : 

همانگونه که مشاهده نمودید   تغییر شکل واژگانی گب و جب (خدای زمین مصر ) به اجپت و اکپت و گبت و جبت و قبط بسیار محتمل است . 

اما تغییر تفنوت به طغووت با توجه به دایره ابتث بر خلاف قواعد آواشناسی در علم زبان شناسی می باشد . فقیر بیشتر سعی نمودم که از قوانین علم حروف استفاده نمایم و این نظر بر اساس تغییر ابتثی  برای خود فقیر نیز راضی کننده نبوده است . 😊

اما همانگونه که گفته شد ما به واژه حبشی که رابط بین تفنوت و طغیوت یا طغووت است دسترسی نداریم .  و این نکته را نیز در نظر بگیرید که در میان خدایان تمدن های باستانی جب و تفنوت بیشترین شباهت را به جبت و طاغوت دارند .

نکته دیگر اینکه اگر جب و تفنوت همان دو بت جبت و طاغوت باشند . می توان در نظر داشت که اعراب از طریق حبشه با فرهنگ شرک آمیز مصر آشنایی داشته اند . و از فرهنگ مصر تأسی گرفته اند . و شاید اعراب با سمبل ابلیسک نیز در اثر این ارتباطات با مصر و حبشه آشنایی پیدا نموده بودند  . و بعد ها در مراسم رمی جمرات سمبل خدای رع (ابلیسک ) به عنوان نماد مهم شرک و شیطان در این مراسم جمرات بنا شده باشد .

               (داستان جب و تفنوت )

پس از کناره گیری رع و رفتن وی به آسمان در بسیاری از روایات شو (خدای هوا و پسر رع و پدر جب )جانشین وی شد . 

شو پس از رسیدن به فرمانروایی زمین معابد بسیاری برای خدایان بنا نهاد که همه این معابد روبروی چهار ستون آسمان بنا شده و کاخ او در افق شرق قرار داشت . کاخ شو به نام «حت نب» کاخی استوار و نیایشگاهی نفوذ ناپذیر بود . 

پسران اپیپ اما که ساکن صحرا بودند به مصر یورش بردند و ویرانی های بسیاری پدید آوردند پسران اپیپ با این همه نتوانستند به معابد و نیایشگاه آسیبی برسانند و سرانجام از خدایان شکست یافتند . 

پس از این ماجرا شو بیمار و بینایی خود را از دست داد. در کاخ او مشکلات بسیار پدیدار و سرانجام این اختلافات جاری شدن شوربختی بر جهان بود . هم در این زمان بود که جب پسر شو عاشق مادر خود تفنوت و از شیدایی آواره شد . 

سرانجام اما جب به کاخ پدر بازگشت و زمانی که پدرش به آسمان رفته بود. به مادر خود تجاوز کرد و تاج و تخت پدر را تصاحب نمود .

 شو نتوانست یا که جرأت نیافت به زمین باز گردد و هم در آن زمان بود که تاریکی و طوفان زمین را پر کرد . 

پس از تجاوز جب به مادر خود طوفانی بزرگ 9 روز بر زمین نازل شد و پس از 75 روز جب عازم دیدار قلمرو فرمانروایی خویش شد . درشرق با جب از شجاعت بزرگ پدر او سخن رفت و گفته شد که چه گونه شو با قرار دادن مار مقدس یوریس بر تارک خود شهریاری خویش را استوار کرد. پس جب بر آن شد که یوریس را بر تارک خود قرار دهد و وقتی در صندوقی را که یوریس در آن خفته بود گشود یوریس زهر قتال خود را به جانب جب و همراهان وی پرتاب کرد . بسیاری از همراهان جب نابود و جب به تبی سوزان و دردناک گرفتار شد . درد جب را درمان نبود تا خدایان او را گفتند برای درمان خویش عارت رع را بر سر خود بگذارد . پس جب عارت را در صندوقی سنگی نهاد و آن را بر تارک خود قرار داد و تب وی فرو ننشست . چند سال بعد هنگامی که عارت را در دریاچه مقدس نزدیک «حت نب » می شستند عارت دگرگون و به هیأت تمساحی که «سبک» (سویک) نام یافت در آمد و به ژرفای دریاچه فرو رفت . 

جب بعد از این ماجرا به ساختن معابد و خانه سازی و اسکان و ساختن شهرها و باروها و ایجاد ولایات پرداخت . این اعمال باعث ایجاد نظم و نیکی در جهان بر طبق بینش مصریان شد . جب پس از 1773 سال بر آن شد که از فرمانروایی دوری و شهریاری را به حورس و ست وانهاد . چنین کرد و فرمانروایی قلمرو شمال را به حورس و فرمانروایی قلمرو جنوب را به ست وانهاد . 

#جبت 

#طاغوت 

#جب 

#تفنوت

#رع 

@soltannasir 

🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂

             (جبت و طاغوت )

{أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا}(آیه 51سوره نسا ) 

{ندیدی آنان که بهره‌ای از کتاب آسمانی داشتند (یعنی جهودان) چگونه به (بتان) جِبت و طاغوت می‌گروند و درباره کافران مشرک می‌گویند که راه آنان به صواب نزدیکتر از طریقه اهل ایمان است}

در شأن نزول این آیه آورده اند 👇👇👇👇👇

در جاهلیت مردی به نام «ابوبرزه» در کار سحر و جادوگری بود و مردم نادان برای روشن ساختن آینده خویش و رفع نابسامانی ها به او پناه می بردند . و پس از ظهور اسلام و روشنگری قرآن و پیامبر از شمار مشتریان او کاسته شد , برخی از مسلمانان نیز به سوی او می رفتند و از او کمک می جستند , که این آیه شریفه در نکوهش آنان فرود آمد . 

و نیز در این مورد بیشتر مفسران آورده اند که : 

پس از پایان پیکار احد « کعب بن اشرف » با زیر پا نهادن پیمان یهود با پیامبر , با هفتاد تن از یاران خویش به مکه رفت تا با قریش بر ضد 

پیامبر همدست گردد . هنگامی که او و همراهانش بر ابو سفیان وارد شدند , مورد احترام قرار گرفتند و پس از طرح دلیل آمدن خویش , برخی گفتند : شما بسان پیامبر اسلام دارای کتاب آسمانی هستید و ما به پیمان با شما اطمینان نداریم و می ترسیم در باطن با مسلمانان باشید , اگر به راستی می خواهید ما باور کنیم , بیایید و به این دو بت ما (جبت و طاغوت) سجده کنید و بدانها ایمان آورید ; و آنان در برابر بت ها سجده کردند ; و آن گاه بود که این آیه شریفه در نکوهش آنان فرود آمد. 

پاره ای می افزایند : کعب و همراهانش پس از سجده برای بت ها , هنگامی که خواستند هم پیمان شوند , مقرر شد که 30 نفر از یهود و 30 تن از سران مشرکان مکه سینه های خود را به دیوار کعبه بچسبانند. آن گاه با پروردگار خویش و خانه کعبه پیمان بندند که در راه جنگ با پیامبر از هیچ کوششی فروگذار نکنند . 

پس از سوگند , ابوسفیان رو به کعب نمود و گفت : دوست عزیز ! شما اهل کتاب هستید و ما مردمی بی کتاب و درس ناخوانده به باور شما راه و رسم ما بهتر است یا آیین محمد ?

کعب گفت : آیین شما چیست ? 

ابوسفیان پاسخ داد : ما برای پذیرایی از زائران کعبه شتران برجسته کوهان می کشیم و برای آنان آب فراهم می آوریم , میهمانان را گرامی داشته و اسیر آزاد می کنیم , ما با خویشاوندان پیوند برقرار می سازیم , اما محمد (ص)  از دین و آیین پدرانش دست کشیده و پیوند با خویشاوندان را بریده , و از حرم جدا شده است ; دین او جدید است و راه ما دیرین و اصیل , یا حال شما داوری کنید که راه و رسم کدام یک بهتر است و کدامین ما هدایت یافته تریم ? 

کعب پاسخ داد به خدای سوگند شما راه یافته تر و دین و آیین شما از اسلام بهتر است . 

و آن گاه بود که این آیه شریفه فرود آمد 

(ترجمه تفسیر شریف مجمع البیان جلد 3 ص126و127و128)

#جبت 

#طاغوت  

#ابوسفیان

#کعب_بن_اشرف 

@soltannasir 

☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️☁️

               (جبت و طاغوت 2)

جبت و طاغوت دو واژه ای هستند که در آیه 51 سوره نسا در کنار یکدیگر آمده اند .  

مفسرین و اهل لغت در این که جبت و طاغوت چیستند  با یکدیگر اختلاف بسیاری دارند . 

{ابن منظور در تعریف واژه جبت می نویسد « هر آنچه به جای خداوند پرستیده شود و گویند کلمه ای است که شامل بت و کاهن و ساحر و نظایر آن می شود ... شعبی گفته جبت یعنی سحر و طاغوت یعنی شیطان (لسان العرب , ذیل «جبت»)}

مفسران اهل سنت از قول ابن عباس یکی از مصادیق ملموس  طاغوت را کعب بن اشرف و جبت را حیی بن اخطب {از سران یهودیان معاند با پیامبر (ص) دانسته اند }

در احادیث شیعه نیز مصادیقی برای جبت و طاغوت نقل شده است .

علامه حسن مصطفوی در مورد واژه جبت و طاغوت در کتاب تفسیر روشن مجلد ششم صفحه 13 می گوید :👇👇👇👇👇👇

 {جبت از کلمه عبری جابه گرفته شده و به معنی متکبری که ضعیف العقل و لایبالی است می باشد. 

و طاغوت : از ماده طغیان صیغه مبالغه و معنی تجاوز و بلند طلبی است که در جهت مادی باشد و یا معنوی

و این دو کلمه شامل هر فردی می شود که دارای این دو صفت باشد , از جن و انس و شیطان که دور از رحمت خداوند متعال و منحرف از حق است . و اما تفسیر این دو کلمه : بدو بت از اصنام , برخلاف است . }

نکته : واژه جابُه یا گاووه גאווה درعبری به معنای غرور است . اما فقیر بالشخصه نظر علامه مصطفوی را در مورد انتساب واژه جبت به کلمه گاووه را نمی پسندم .

بُستانی واژه جبت را سریانی  و به معنای تو خالی دانسته که استعاره از هر چیز پوچ  و بی‌فایده است.

همچنین در روایتی از پیامبر اکرم که در کتاب سنن ابی داود  آمده :  طیره (فال زدن، تفأل) و عیافه  (نوعی پیشگویی با خط کشیدن روی زمین  یا پراندن پرنده ) و طرق (نوعی پیشگویی با پرتاب سنگریزه ) از مصادیق جبت‌اند.

برخی از محققین اصل  واژه جبت را  از واژه جبس به معنای پست و فرومایه می دانند .

  جوهری در الصحاح می گوید : چون در زبان  عربی ، دو حرف ج و ت بدون حروف ذولقیه (حروفی که مخرج آنها نوک و کناره‌های زبان است، یعنی ر، ل، ن) در یک واژه جمع نمی‌شود، جبت نمی‌تواند واژه‌ای عربی باشد. 

اما بر طبق نظر بیشتر محققین واژه جبت دارای اصلی حبشی می باشد . 

و بنا به نظر عکرمه جبت در لغت حبشی به معنای شیطان می باشد .

در مورد واژه طاغوت نیز اکثر فرهنگ نویسان 

طاغوت را صیغه مبالغه (اصل آن بر وزن فعلوت که سپس به وزن فاعول تبدیل شده است ) 

و از ریشه طغیان گرفته شده است . 

عده ای از محققین اصل آن را آرامی یا عبری یا سریانی می دانند. 

عده ای معتقدند که واژه طاغوت عبری می باشد.  زیرا در زبان عبری حرف «و ت » از زوائدی است که به انتهای کلمات عبری افزوده می شود . 

چنانچه واژه طالوت از کلمه ای به معنی طول  به همین ترتیب ساخته شده است . 

و گاه« واو »و« تا » در عبری به عنوان پسوند جمع به کار می رود.  

#جبت 

#طاغوت

#آرامی 

#سریانی 

#عبری 

@soltannasir 

🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚