{آشنایی با جهان بینی گنوسی در رساله خفیه یوحنا ۵}

@soltannasir

 {آشنایی با جهان بینی گنوسی در رساله خفیه یوحنا ۵}

ادامه...👇

{خلق انسان به دست آرخُن ها 

حال یالدابوث هم این صدا را می شنود و به وضوح (در متن جای خالی وجود دارد) تصویری از پدر کامل در آب می سازد و این《انسان نخست》 است که شکل «انسان» را دارد. بدین ترتیب یالدابوث (همان طور که آرخُن شاه مانی هم دچار همین مسئله می شود) میل به خلق تقليدی پیدا می کند و هر هفت آرخُن بر سر این با او توافق دارند. «آنها پدید آمدن شکلی را در آب دیدند و به یکدیگر گفتند: بیاید ما هم بر اثر تأثیر و تجلی خدا انسانی بسازیم». بدین ترتیب صیغه جمع شگفت آوری که در کتاب مقدس وجود دارد [1]و باعث شده است مفسران درون و بیرون مذهب يهود افراد هر کدام تأویلی برای آن بیاورند، اینجا به کار گنوسیان می آید تا خلق انسان را به آرخُن های متعدد نسبت دهند. خلق تقلیدی خودسرانه و خطاکارانه وجود الاهی به دست قدرت های فرودست ایده ای است که نزد تمام گنوسیان یافت می شود که گاهی خاصیت کلی عملکرد جهان آفرین است (در نظام والنتینی این گونه است) و نقطه اوج آن در خلقت آدم در متن طبیعت به چشم می خورد که در اسطوره مانی آن را بیشتر توضیح می دهیم.

این داستان در ادامه می گوید: «آنها با استفاده از آنچه در خودشان و در دیگران بود هیئتی را خلق کردند و هر کدام از قدرت خود روحی برای او آماده کرد. آنچه آفریدند بر اساس آن چیزی بود که قبلا دیده بودند، به تقلید از آن کسی که از ابتدای وجود، بوده و انسان کامل است». این داستان هنوز هم اشاره به بعد روانی وجود انسان دارد؛ چرا که《با استفاده از آنچه در وجودشان بود》 و این یعنی با استفاده از گوهر شکل دهنده خودشان که ماده نیست، بلکه 《روح》 است. هر آرخُن نقشی در شکل دهی این روح ایفا می کند و به دلیل روح 👈هفت لایه می شود که هر لایه از آن مربوط به بخشی از تن انسان است، مثل «روح استخوان» یا «روح رگ و پی» و غیره و ۳۶۰ فرشته دیگر 《تن》 را خلق کردند. ولی تا مدت ها این مخلوق ساکن افتاده بود و قدرت ها نمی توانستند کاری کنند که او از جای خود برخیزد. }(کتاب کیش گنوسی ص ۵ _۳۶۴)

۱:  اینکه منظور از صیغه جمع شگفت آور در تورات و کتاب پیدایش کدام فعل است را به درستی نمی دانم. سعی کردم بیابم اما نیافتم. تنها  در داستان ابراهیم خلیل الله از این صیغه جمع شگفت آور استفاده شده است. کتاب پیدایش تورات برای اثبات ادعای گنوسی ها و حتی ادعای طرفداران‌ نظریه فرازمینی ها کتابی بسیار مناسب است. زیرا تناقضات ظاهری بسیاری دارد. ما مسلمانان در برخورد با این تناقضات دو راه داریم راه اول که راهی ساده است بگوییم توسط یهودیان تحریف صورت گرفته است و اینگونه خود را راحت نماییم. راه دوم که سخت تر است بخواهیم تناقضات را تفسیر و تاویل نماییم تا بتوانیم تطبیقاتی را با اعتقادات خویش با آن بیابیم و به بینش تطبیقی تا جایی که ممکن است دست یابیم و چنین بینشی جامع تر از راه نخست خواهد بود. اما مسیری است دشوار که اکثر افراد از پیمودنش خودداری می نمایند. یا درست نمی پیمایند. 

  در اینجا سعی میکنم یکی دو نمونه از این اشکالات را که ظاهرا مورد توجه گنوسی ها بوده را نقل نمایم. از جمله اشکالات مورد توجه آنان کلمه الوهیم در کتاب پیدایش است. واژه الوهیم elohim (אלוהים) از نظر دستور قواعد زبان عبری جمع eloha אלוהאمحسوب می شود که معنای خدا یا اله می دهد. بنابراین الوهیم در ادبیات عبری یعنی خدایان، اما معمولا در اکثر موارد افعالی که برای واژه الوهیم در کتاب پیدایش استفاده می شود مفرد است. به همین دلیل خاخام ها و ربی های یهودی الوهیم را به معنای خدا نه خدایان می گیرند. قبالیست ها الوهیم را به معنای جمیع قدرت های خداوند در نظر می گیرند. اما برای مثال در داستان ابراهیم خلیل در کتاب پیدایش تورات (فصل ۲۰ آیه ۱۳) برای الوهیم فعل جمع آمده است : 👈 《 و واقع شد هنگامی که خدایان مرا از خانه پدرم آواره کردند به او (سارا) گفتم این احسانی است که تو با من میکنی. به هر مکانی که وارد شویم درباره ی من بگو: برادرم است. 》در آیه به زبان عبری از فعل חתעו برای الوهیم استفاده شده است که فعلی جمع است. در حالی که سیاق آیات دیگر که الوهیم در آن بکار رفته است اینگونه بوده که افعال مفرد استفاده می شده است. از دیگر اشکالاتی که می توان به کتاب پیدایش وارد نمود و مورد توجه گنوسی های عصر جدید قرار گرفته است. ترکیب نام واژه 👈یهوه الوهیم יהוה אלוהים است. این نام واژه از نظر لغوی معنای خدای خدایان یا یهوه ی خدایان می دهد. می توان برای مثال آن را با واژه انلیل خدایان در منشور کوروش کبیر بند ۹ سنجید. (کتاب منشور کوروش بزرگ ترجمه عبدالمجید ارفعی ص ۴۶) در جهان باستان معمولا رئیس پانتئون خدایان را با چنین ترکیبی یاد می کردند که معنای خدای خدایان را می دهد.

ادامه...👇

@soltannasir