(جبت و طاغوت 2)

جبت و طاغوت دو واژه ای هستند که در آیه 51 سوره نسا در کنار یکدیگر آمده اند .  

مفسرین و اهل لغت در این که جبت و طاغوت چیستند  با یکدیگر اختلاف بسیاری دارند . 

{ابن منظور در تعریف واژه جبت می نویسد « هر آنچه به جای خداوند پرستیده شود و گویند کلمه ای است که شامل بت و کاهن و ساحر و نظایر آن می شود ... شعبی گفته جبت یعنی سحر و طاغوت یعنی شیطان (لسان العرب , ذیل «جبت»)}

مفسران اهل سنت از قول ابن عباس یکی از مصادیق ملموس  طاغوت را کعب بن اشرف و جبت را حیی بن اخطب {از سران یهودیان معاند با پیامبر (ص) دانسته اند }

در احادیث شیعه نیز مصادیقی برای جبت و طاغوت نقل شده است .

علامه حسن مصطفوی در مورد واژه جبت و طاغوت در کتاب تفسیر روشن مجلد ششم صفحه 13 می گوید :👇👇👇👇👇👇

 {جبت از کلمه عبری جابه گرفته شده و به معنی متکبری که ضعیف العقل و لایبالی است می باشد. 

و طاغوت : از ماده طغیان صیغه مبالغه و معنی تجاوز و بلند طلبی است که در جهت مادی باشد و یا معنوی

و این دو کلمه شامل هر فردی می شود که دارای این دو صفت باشد , از جن و انس و شیطان که دور از رحمت خداوند متعال و منحرف از حق است . و اما تفسیر این دو کلمه : بدو بت از اصنام , برخلاف است . }

نکته : واژه جابُه یا گاووه גאווה درعبری به معنای غرور است . اما فقیر بالشخصه نظر علامه مصطفوی را در مورد انتساب واژه جبت به کلمه گاووه را نمی پسندم .

بُستانی واژه جبت را سریانی  و به معنای تو خالی دانسته که استعاره از هر چیز پوچ  و بی‌فایده است.

همچنین در روایتی از پیامبر اکرم که در کتاب سنن ابی داود  آمده :  طیره (فال زدن، تفأل) و عیافه  (نوعی پیشگویی با خط کشیدن روی زمین  یا پراندن پرنده ) و طرق (نوعی پیشگویی با پرتاب سنگریزه ) از مصادیق جبت‌اند.

برخی از محققین اصل  واژه جبت را  از واژه جبس به معنای پست و فرومایه می دانند .

  جوهری در الصحاح می گوید : چون در زبان  عربی ، دو حرف ج و ت بدون حروف ذولقیه (حروفی که مخرج آنها نوک و کناره‌های زبان است، یعنی ر، ل، ن) در یک واژه جمع نمی‌شود، جبت نمی‌تواند واژه‌ای عربی باشد. 

اما بر طبق نظر بیشتر محققین واژه جبت دارای اصلی حبشی می باشد . 

و بنا به نظر عکرمه جبت در لغت حبشی به معنای شیطان می باشد .

در مورد واژه طاغوت نیز اکثر فرهنگ نویسان 

طاغوت را صیغه مبالغه (اصل آن بر وزن فعلوت که سپس به وزن فاعول تبدیل شده است ) 

و از ریشه طغیان گرفته شده است . 

عده ای از محققین اصل آن را آرامی یا عبری یا سریانی می دانند. 

عده ای معتقدند که واژه طاغوت عبری می باشد.  زیرا در زبان عبری حرف «و ت » از زوائدی است که به انتهای کلمات عبری افزوده می شود . 

چنانچه واژه طالوت از کلمه ای به معنی طول  به همین ترتیب ساخته شده است . 

و گاه« واو »و« تا » در عبری به عنوان پسوند جمع به کار می رود.  

#جبت 

#طاغوت

#آرامی 

#سریانی 

#عبری 

@soltannasir 

🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚🐚