{ جغرافیای علوم غریبه در ایران 60}

        { جمشید 4}

«ویوست » خدای نیرومند و خورشید بر خاسته در آسمان در مقام شوهری نیز , چون هنگام زایش که مورد بی مهری مادر قرار گرفت , چندان شادمان نیست . 

«ویوست» دختر «توشتری» خدای صنعتگر , «سارانیو» را به زنی گرفت و «توشتری » جشن ازدواج بزرگی برپا ساخت و همه خدایان را به این جشن دعوت کرد . 

پس از انجام مراسم ازدواج عروس ناپدید شد . و «توشتری» به ناچار عروس دیگری همانند سارانیو برای داماد خود خلق کرد .

از این ازدواج دو زنه , دو جفت دو قولوی «آشوین» ها و «یمه » و «یمی» به وجوو. آمد . 

این اسطوره بعدها به دیگر خدای خورشید هندو یعنی سوریا نسبت داده می شود .

 اما «یمه» و خواهر همزاد او «یمی»  نخستین زن و مرد جهان بودند . 

آنان فرزندان «ویوست» خورشید برخاسته در آسمان و «سارانیو» دختر «توشتری» بودند . «یمه » و «یمی» به تمنای «یمی» و در حالی که «یمه» , از ناخشنودی «وارونا» و «میترا» بیمناک بود . زن و شوهر شدند و نسل انسان از آنان تولد یافت .(یمی عاشق برادر خود یمه می شود . و تمنای وصال او می نماید و یمه در آغاز نمی پذیرد . اما در نهایت بدلیل ناخشنودی خدای  وارونا و میترا تن به این ازدواج می دهد)

با پیدایی انسان ها «یمه» پی گرد آنان گردید . 

«یمه» نخستین کاشفی بود که 👈قلمرو های نهان 👉 را شناخت . و راهی که به راه نیاکان مشهور شد کشف کرد . 

راه نیاکان راهی بود که مردگان را به بهشت هدایت می کرد . ; و «یمه» بعد از کشف راه نیاکان نخستین انسانی بود که مرد . (فوت نمود) و بعد از مرگ به پادشاهی مردگان دست یافت .

در آغاز همه مردگان همانند «یمه» راه نیاکان را پیاده طی می کردند . 

و وقتی با گذشت زمان راه نیاکان ( پیتری) (pitri ) (پدران )در قلمرو «آگنی»(خدای آتش)  قرار گرفت .

گفته شد که مردگان پس از برگزاری مراسم مرده سوزی نیک و بدشان از یکدیگر مجزا می،شود . و آنچه خاکستر و بر خاک می ماند همه بد و ناکامل و آنچه در آتش می سوزد و با آتش بالا می رود .

چون پوست و بقیه اعضاء همه پاک و بی عیب است . آنچه از مرده با آتش پالوده می شد . رخشان چون خدایان به تن مرده باز می گشت . 

و بدین سان مرده شادمان و بال زنان یا که با گردونه ای به دیار یمه راه می یافت . و مورد خوش آمد نیاکان قرار می گرفت .

پس زندگی بعد از مرگ در قلمرو دلپسندی ارائه می شد . و از هر نظر بی عیب بود : در این روایات گاه راه بارگاه خدایان از جایگاه نیاکان و قلمرو «یمه» متمایز و راه هر دو بهشت یا آسمان از قلمرو «آگنی» می گذرد ; و مدخل زمینی هر دو راه برای مردگان از آتش قربانی و توده هیزم مرده سوزی می گذرد .

(منبع :کتاب اساطیر هند نوشته ورونیکا ایونس صفحات 30و31 و 52و53)

#ویوست #یمه #جم #آگنی #راه_نیاکان #قلمرو_مردگان 

@soltannasir 

⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️⚰️

  {جغرافیای علوم غریبه در ایران 58} 

                   {جمشید2}

در ادامه شناخت ریشه واژه جمشید 👇

واژه جام نیز از ریشه جم می باشد . 

در زبان پهلوی جام به صورت : «jam» 

و «jamak» و «yam» و«yamak» خوانده می شود . 

زیرا جمشید را بر طبق اساطیر جامی جهان بین بود که در آن عالم را مشاهده می نمود . عده ای از محققین داستان جام جم را متاخر می دانند . اما خود به کار بردن واژه جام برای شیئی که در ایران باستان ساختن آن سابقه ای بس طولانی دارد . آن هم با گرانبها ترین فلز یعنی فلز طلا , نشان از این دارد که هر چند که در داستان های  متاخرتر برای جمشید جام جهان بین ذکر شده است . منتهی چون نام این شئ جام نامیده شده , و از ریشه واژه جم می باشد . نشان دهنده این حقیقت می باشد که داستان جام جهان بین برای جمشید ریشه در دوران کهن تر دارد . (ان شاء الله در آینده به جام در آیین های کهن ایرانی و آیین های باستانی اشاره خواهیم نمود)

اما بر طبق متون کهن ودایی و همچنین برخی متون ایرانی و پهلوی , جم را خواهری بوده همزاد و دوقولو که «یمی» «yami» یا «جمی» «jami» یا به فارسی میانه جمیک « «jamig» نامیده می شده است .

بنابراین علت اینکه« جم» یا «yama» در زبان های کهن آریایی (هند و ایران) , به معنای دوقولو یا همزاد است . از زایش این برادر و خواهر به شکل  دوقولو ناشی می شود .

اما لقب جم همانگونه که پیشتر گفته شد در اوستا «خش ات » «khsha eta» یا«xsaeta»

است .  که به معنای درخشش و تابناکی است .

این واژه بعد ها در زبان پهلوی با حذف واک اول یعنی «خ» و تغییر تلفظ «الف » به گونه «ی» تبدیل به «شیت» یا «shate» شده است .

این واژه بعد ها در فارسی امروز به گونه «شید» 

یا «sheed» در آمده است . که در واژه هایی نظیر «خورشید» و «فرشید » و همچنین «جمشید» بکار می رود  .

و «خورشید » یعنی «خور» درخشان  و فرشید یعنی «فر» درخشنده و جمشید یعنی دوقولوی درخشان .

بی آنکه سعی بر تطبیق نمایم . به شباهت واژه «شیت » «shate» در زبان پهلوی که صفت جم و جمک خواهر وی است .با واژه شیث (ع) توجه نمایید . که نام وی در کتاب مقدس «شت» یا «שת» می باشد . که این واژه در زبان عربی به صورت شیث در آمده است . 

و علی الظاهر شیث (ع) نیز بر طبق روایات اسلامی (در کتب تاریخی و اهل سنت) , مانند سایر فرزندان آدم(ع) خواهری دوقولو  داشته که توامان با او بدنیا آمده است و نام وی عزورا بوده است .

شیث را به معنای هبة الله (خدا داد) بخشیده شده توسط الله ترجمه نموده اند . البته این واژه در ادبیات عبرانی به معنای رکن و پایه و اساس و کفل و سرین نیز معنا می دهد .

و عزورا  احتمالا از ریشه «עזר»به معنای« کمک داد خدا»است .

و وقتی ماجرا جالب تر می شود که بدانیم بر اساس متون ودایی یمه (جم)  و یمی(جمک) نیز

برادر و خواهری هستند که با ازدواج آنان نسل انسان بوجود می آید .

نام پدر «یمه» در اوستا به نام«وی ونگه » و یا «ویونگهان»  و یا« وی ونگهن»  «vivanghana» و «vanghana»  است .

واژه «وی ونگهن » در اوستا از یک پیشوند «وی» به معنای (جدا کننده,  دور کننده , نشانه جدایی و دوری ) به همراه «ونگهن» به معنای «لباس» «پوشش» و «جامه» است. 

و در مجموع این واژه به معنای «بی جامه » و

« بی لباس» و «برهنه » معنی می دهد .

نکته : دقت نمایید نام پدر جمشید در شاهنامه  طهمورث ذکر شده است . همچنین از جمشید در بعضی متون متاخر  به عنوان برادر طهمورث یاد شده است . اما در متون کهن همانگونه که ملاحظه نمودید  نام پدر  جمشید «وی ونگهن » آمده است . و این همان احتمال وجود دو شخصیت است که با یکدیگر خلط شده اند . 

یکی جمشید باستانی در نزد آریایی ها (هندو ها و ایرانی ها ) . و دیگری جمشیدی که متاخر است و نشانی از جمشید باستانی دارد . 

نکته2: معنای نام پدر جمشید« وی ونگهن»«بی جامه»  که  در بعضی بخش های وداها به عنوان انسان اولیه از وی یاد شده است . به داستان  برهنه بودن آدم (ع) و حوا(س) در بهشت  شباهت دارد . 

نکته3: با وجود شباهت «وی ونگهن » به آدم(ع) و «جم» و «جمک» به شیث(ع) و عزورا  و شباهت هایی که در ادامه دروس از نظر خواهید گذراند .  فقیر  اعتقادی به تطبیق این شخصیت ها با یکدیگر  ندارم . 

#جم #جمشید #جمک #جغرافیا #شیث(ع)

#عزورا #طهمورث 

@soltannasir 

👭👫👭👫👭👫👭👫👭👫👭👫👭👫👭